42CrMo4, krom ve molibden ile alaşımlandırılmış, yüksek mukavemet, tokluk ve iyi sertleşebilirlik özellikleri ile bilinen bir çelik kalitesidir. Bu çelik, yüksek çekme mukavemeti ve aşınma ile yorgunluğa karşı direnç gerektiren bileşenlerin üretiminde sıklıkla kullanılır. İşte 42CrMo4 çeliğinin temel özellikleri:
Kimyasal Bileşimi:
- Karbon (C): %0.38-0.45
- Krom (Cr): %0.90-1.20
- Molibden (Mo): %0.15-0.30
- Mangan (Mn): %0.60-0.90
- Silisyum (Si): %0.10-0.40
- Kükürt (S): Maks. %0.035
- Fosfor (P): Maks. %0.035
Mekanik Özellikleri:
- Çekme Mukavemeti: Yaklaşık 850-1000 MPa (Isıl işleme bağlı olarak değişebilir)
- Akma Mukavemeti: Yaklaşık 700-900 MPa
- Uzama: Yaklaşık %12-16
- Sertlik: Normalleştirilmiş durumda yaklaşık 240 HB (Brinell sertlik) ve su verme ve temperleme işleminden sonra yaklaşık 320 HB'ye kadar ulaşabilir
Isıl İşlem:
42CrMo4 çeliği, istenilen mekanik özelliklere ulaşmak için çeşitli ısıl işlemlere tabi tutulabilir:
- Tavlama: İç gerilimleri gidermek ve çeliği yumuşatmak için 680-700°C'ye ısıtılır ve yavaşça soğutulur.
- Normalizasyon: Tane yapısını iyileştirmek ve tokluğu artırmak için çelik 870-900°C'ye ısıtılır ve havada soğutulur.
- Su Verme ve Temperleme: Yüksek mukavemet ve tokluk elde etmek için çelik 820-860°C'ye ısıtılır (su verme) ve hızlıca yağ veya suda soğutulur, ardından 540-680°C'de temperlenir.
Uygulama Alanları:
Mükemmel mekanik özellikleri nedeniyle, 42CrMo4 otomotiv, havacılık ve makine imalatı gibi endüstrilerde yaygın olarak kullanılır. Tipik uygulama alanları şunlardır:
- Dişli ve motor bileşenleri
- Krank milleri ve biyel kolları
- Ağır hizmet aksları ve milleri
- Yüksek gerilimli bağlantı elemanları ve cıvatalar
- Yüksek aşınma direnci gerektiren dövme parçalar
Standartlar ve Tanımlamalar:
- DIN EN 10083-3: Sertleştirme ve temperleme için alaşımlı çelikler için Avrupa standardı
- AISI 4140: 42CrMo4'ün Amerikan eşdeğeri, bileşim ve özelliklerde hafif farklılıklar olabilir
- JIS SCM440: Japon standardı eşdeğeri
Sonuç olarak, 42CrMo4, uygun ısıl işlem süreçleri ile çeşitli zorlu uygulamalara uyarlanabilen çok yönlü ve güvenilir bir alaşımlı çeliktir.
